آيا منظور ترامپ و اردوغان در باره ايجاد منطقه امن در سوريه يکسان است؟
رئيس جمهوري امريکا در تماس تلفني با همتاي ترکيه اي خود از ايجاد منطقه امن در شمال سوريه حمايت کرد اما بعيد است که ديدگاه ترامپ در باره چنين منطقه اي با ديدگاه اردوغان يکسان باشد.
پس از گذشت يک روز از اينکه ترامپ تهديد کرد در صورت حمله ترکيه به شبه نظاميان کرد سوري، اقتصاد ترکيه را ويران خواهد کرد رئيس جمهور امريکا در تماس تلفني با اردوغان در موضعي متناقض از امکان گسترش همکاري هاي اقتصادي دو کشور و حمايت از اقدام ترکيه در خصوص ايجاد منطقه امن در شمال سوريه سخن گفت.
اردوغان روز سه شنبه با بيان اينکه در تماس تلفني با ترامپ به توافقي تاريخي در باره همکاري هاي اقتصادي و ايجاد منطقه امن در خاک سوريه دست يافته است افزود این منطقه امن 30 کیلومتری که در دوره اوباما تایید شد، مورد موافقت ترامپ نیز بود.
در باره تناقض در موضع گيري هاي ترامپ به دو نکته مي توان اشاره کرد نخست اينکه رژيم صهيونيستي و جناح افراطي نزديک به ترامپ نظير جان بولتون که در سفر اخير به ترکيه با تحقير مقام هاي آنکارا روبرو شد از تضعيف دولت مرکزي سوريه و تجزيه اين کشور حمايت مي کنند و بنابر اين ترامپ ناچار است که همچنان از نيروهاي گريز از مرکز کرد سوري حمايت کند.
دوم اينکه امريکا با حمايت از شبه نظاميان کرد سوري متحد قدرتمند و مهمي چون ترکيه را در منطقه به نفع روسيه و ايران از دست خواهد داد بنابر اين براي حفظ چنين متحدي مجبور به مواضع متناقض است.
اما اين سوال مطرح است که آيا ديدگاه ترامپ با ديدگاه اردوغان در باره ايجاد منطقه امن در شمال سوريه يکسان است؟ در پاسخ بايد گفت که در مقطعي از اوج بحران سوريه، ترکيه براي در امان ماندن از موج آوارگان سوري پيشنهاد داده بود که در نوارمرزي با سوريه منطقه امن براي اسکان آوارگان تشکيل شود. در آن مقطع اين ديدگاه منطقي به نظر مي رسيد. اما در مقطع فعلي به نظر مي رسد هدف ترکيه از ايجاد منطقه امن در خاک سوريه نگراني هاي امنيتي و جلوگيري از اجراي طرح هاي صهيونيستي و امريکايي براي تجزيه سوريه است که اين نگراني نيز منطقي است و چاره اي براي خنثي سازي چنين طرح هايي بايد انديشيده شود. اينکه اردوغان مي گويد ترکیه هیچگاه نمیپذیرد که عناصر داعش و یگانهای مدافع خلق کرد در نزدیکی مرزهایش حضور داشته باشند ناشي از اين نگراني است.
البته مهمترين اقدام براي خنثي سازي چنين طرح هايي هماهنگي با دمشق و وادار کردن امريکا به خروج از سوريه است اما در کوتاه مدت شايد جايگزيني نيروهاي ترکيه به جاي نظاميان امريکايي در شرق فرات براي خنثي سازي طرح هاي صهيونيستي در منطقه مفيدترباشد.
اما به نظرمي سد ديدگاه ترامپ در باره ايجاد منطقه امن در تضاد با ديدگاه اردوغان باشد و منظور او از منطقه امن، بر خلاف تصور آنکارا ايجاد منطقه اي براي امنيت شبه نظاميان کرد سوري متحد امريکاست که ظاهرا اين نيروها مورد حمايت برخي کشورهاي عربي مانند امارات و عربستان نيز هستند که به دليل ضديت با انديشه هاي اخوان المسلمين بارها عليه ترکيه توطئه کرده اند.
در اين باره به توئيت انور قرقاش وزير مشاور امارات اشاره مي شود که در صفحه شخصی خود در شبکه اجتماعی توئیتر نوشت: در سایه نقش محوری که کردها در شکست دادن گروه تروریستی داعش ایفا کردند، نگرانی منطقه ای و بین المللی درباره سرنوشت آنها مشروع است.
در اين چارچوب به نظر مي رسد نزديکي اين دسته از کشورهاي عربي به سوريه آن هم پس از اعلام خروج نظاميان امريکايي از اين کشور مي تواند جبهه اي را براي برخورد دو انديشه اخواني و ضد اخواني در شرق فرات بگشايد و همين موضوع نگرني ترکيه را دو چندان مي سازد.
با اين حال به نظر مي رسد علي رغم منطقي دانستن نگراني هاي ترکيه، بهترين راه براي دور کردن اين کشور از تهديدات آتي و همچنين جلوگيري از استفاده ابزاري امريکا از کردهاي سوري، کمک کردن به دولت دمشق براي تعميم حاکميتش به سراسر خاک سوريه و خلع سلاح همه گروههاي مسلح و تروريستي در شرق فرات و ادلب است. اين تصميمي است که آنکارا خود بايد بررسي کند و بهترين راه را انتخاب نمايد.
-------------------------------------
رضا محمدمراد